اینترنت بدون کلیک و آینده وب هوش مصنوعی محتوا و بازدید را نشانه گرفت
آنی تل: جهان در آستانه مرحله ای تازه از تکامل وب قرار دارد؛ مرحله ای که در آن هوش مصنوعی و پدیده اینترنت بدون کلیک (Zero-Click Internet) درحال باز تعریف قواعد بازی هستند.
به گزارش آنی تل به نقل از مهر؛ وب، از زمان تولد خود در اوایل دهه ۱۹۹۰ تاکنون، دستخوش تحولاتی بنیادین و چندمرحله ای بوده است. در گام نخست، وب ایستا (Static Web) تنها بستری برای نمایش اطلاعات از جانب ناشران محدود بود و مخاطبانی داشت که به طور عمده در نقش دریافت کننده صرف ظاهر می شدند. با ظهور وب ۲.۰ در اوایل دهه ۲۰۰۰، کاربران به بازیگران فعال در فضای دیجیتال تبدیل شدند؛ تولید محتوا، تعامل در شبکه های اجتماعی، مشارکت در پلت فرم های اشتراکی و اقتصاد مبتنی بر کلیک (Click Economy) به تدریج شکل گرفت. این مرحله که با رشد انفجاری ابزارهای انتشار آنلاین و گسترش زیرساخت های دیجیتال همراه بود، ساختاری نسبتاً پایدار برای تولید و مصرف محتوا پدید آورد. اما حالا، جهان در آستانه مرحله ای تازه از تکامل وب قرار دارد؛ مرحله ای که در آن هوش مصنوعی و پدیده اینترنت بدون کلیک (Zero-Click Internet) درحال تعریف مجدد قواعد بازی هستند. در این عصر نوین، نه تنها شکل تعامل کاربران با محتوای آنلاین تغییر یافته، بلکه سازوکار تولید، توزیع و حتی ارزش گذاری محتوا نیز دگرگون شده است. در مقطع کنونی، کاربران دیگر نیازی ندارند برای یافتن پاسخ، به منابع اولیه رجوع کنند و پاسخ ها توسط مدلهای زبانی بزرگ یا موتورهای جست وجوی بهینه شده با هوش مصنوعی به شکل فوری و بی واسطه عرضه می شوند. اظهارات اخیر متیو پرینس، مدیرعامل شرکت «Cloudflare»، یکی از بزرگ ترین عرضه دهندگان خدمات امنیتی و زیرساختی در فضای وب نیز مؤید ظهور بحرانی گسترده است که در آن هوش مصنوعی مدل اقتصادی وب را نابود می کند. این هشدار، بازتاب دهنده زوال تدریجی سازوکاری است که بیشتر از ۱۵ سال مبتنی بر پیوند میان محتوا و ترافیک ارجاعی از موتورهای جست وجو بوده است. در این مدل، موتورهای جست وجو نه تنها کاربران را بسمت محتوای تولیدشده هدایت می کردند، بلکه از راه تبلیغات، زنجیره اقتصادی پایداری برای خیلی از وبسایت ها فراهم می آوردند. این نوشتار کوتاه با اتکا به داده ها و شواهد موجود، به بررسی تأثیرات گسترده توسعه فناوری هوش مصنوعی بر ساختار اقتصادی وب می پردازد و می کوشد تصویری روشن از فرصت ها و تهدیدهای پیش رو برای بازیگران حوزه محتوای دیجیتال ترسیم کند. تحول مدل اقتصادی وب؛ از اقتصاد مبتنی بر کلیک تا اینترنت بدون کلیک مدل اقتصادی غالب بر وب طی دهه های گذشته، متکی بر تبلیغات مبتنی بر کلیک بوده است. تولیدکنندگان محتوا، شامل رسانه ها، وبلاگ نویسان و نهادهای آموزشی با بهینه سازی برای موتورهای جست وجو (SEO)، تلاش می کردند تا کاربران بیشتری جذب کرده و از این طریق درآمدزایی نمایند. موتورهای جست وجو نیز بعنوان واسط میان نیاز اطلاعاتی کاربر و محتوای وب، نقشی کلیدی در این سازوکار ایفا می کردند. اما با ظهور شبکه های اجتماعی و سپس مدلهای هوش مصنوعی مولد، این زنجیره به شکل جدی مختل شده است. در «اینترنت بدون کلیک»، کاربر پاسخ پرسش خود در صفحه نتایج گوگل را از راه چت بات هایی مانند «ChatGPT» یا «Gemini»، بدون احتیاج به رفتن به سایت مقصد دریافت می کند. طبق اظهارات پرینس، امروزه ۷۵ درصد جست وجوها در گوگل بدون خروج کاربر از پلت فرم پاسخ داده می شود. این روند کاهش چشم گیر ترافیک ارجاعی برای وبسایت ها را بهمراه داشته و درآمد مستقیم آنها را بشکل محسوسی کاهش داده است. اگر در گذشته، به ازای ایندکس شدن دو صفحه، یک بازدیدکننده به سایت وارد می شد، امروز این نسبت به ازای شش صفحه به یک بازدید کاسته شده است. هوش مصنوعی و بهره برداری از محتوا بدون پرداخت هزینه یکی از مهم ترین نگرانی ها در رابطه با هوش مصنوعی مولد، بهره برداری آن از محتوای وب در آموزش مدلهای زبانی بدون پرداخت هزینه محتوا است. وبسایت های خبری، بلاگ ها، انجمن های تخصصی و سایر تولیدکنندگان محتوا در سالهای اخیر بدون وجود سازوکارهای شفاف یا قراردادهای رسمی، به منابع تغذیه برای مدلهای هوش مصنوعی بدل شده اند. پرینس ضمن اشاره به این موضوع، تاکید می کند که مدلهای زبانی بزرگ با استفاده از محتوای وب آموزش می بینند، درحالی که در اکثر موارد، نه جبران مالی و نه ترافیکی برای صاحبان آن محتوا حاصل می شود. وی اعتقاد دارد که نتیجه این روند، کاهش انگیزه تولیدکنندگان برای تولید محتوای تازه و با کیفیت خواهد بود. بحران رسانه های مستقل و تنوع اطلاعاتی این تهدید بخصوص برای رسانه های مستقل، وبسایت های کوچک و منابع بی طرف اطلاعاتی بسیار نگران کننده است. برخلاف سازمان های رسانه ای بزرگ که امکان دارد با شرکتهای هوش مصنوعی قراردادهایی منعقد کنند، بازیگران کوچک تر این حوزه اغلب در حاشیه قرار می گیرند. از طرفی، فقدان شفافیت در مورد منشأ داده های مورد استفاده در آموزش مدلها، مساله مالکیت معنوی را نیز بغرنج تر از گذشته کرده است. به عقیده خیلی از کارشناسان، ادامه این روند می تواند منجر به همگن سازی محتوا، کاهش تنوع دیدگاه ها و تقویت انحصار پلت فرم های بزرگ بر اطلاعات شود. وقتی اطلاعات فقط از راه پاسخ های فشرده و پردازش شده عرضه می شود، فرصت کشف منابع جدید، تحلیل های متفاوت و گفتمان چندصدایی به حاشیه رانده می شود. پاسخ صنعت فناوری و چشم انداز تنظیم گری برخی بازیگران بزرگ حوزه فناوری همچون «OpenAI» و گوگل در واکنش به نگرانی های مطرح شده، اخیراً اعلام نموده اند که به دنبال همکاری با ناشران بزرگ برای پرداخت بهای محتوای مورد استفاده خود هستند. بعنوان مثال، سم آلتمن، مدیر عامل شرکت «OpenAI»، بارها صراحتاً مدعی شده است که نمی خواهد شرکتش تنها بهره بردار مجانی از محتوای وب باقی بماند. در این راستا، شرکت «Cloudflare» که ۸۰ درصد شرکتهای هوش مصنوعی از خدمات آن بهره می برند نیز درحال بررسی چاره هایی برای تعریف مجدد جریان ترافیک وب و تدوین مدلهای اقتصادی جدید است. این راهکار ها شامل ابزارهای محدودسازی خزنده ها، قراردادهای اشتراک درآمد و توسعه پروتکلهای مدیریت داده می شوند. از طرفی، برخی فعالان نیز پیشنهاد می کنند که تنظیم گران ملی و بین المللی باید برای تضمین عدالت در استفاده از داده های وب وارد عمل شوند. این دخالت می تواند شامل مقررات اجبار آور برای جبران مالی، شفاف سازی منشأ داده ها و ثبت رسمی مدلها برای رعایت حقوق مالکیت معنوی باشد. وب آینده: سازوکاری مشارکتی یا متمرکز؟ آیا وب همچنان بستری باز، مشارکتی و متنوع باقی خواهد ماند یا به قلمرویی متمرکز بدل خواهد شد که در آن تنها چند پلت فرم بزرگ، نیاز اطلاعاتی میلیاردها کاربر را پاسخ می دهند؟ پاسخ به این پرسش وابسته به مجموعه ای از تصمیمات فناورانه، اقتصادی و حقوقی است که امروز باید از جانب سیاست گذاران اتخاذ شوند. در جهان امروز، همزیستی وب و هوش مصنوعی امری اجتناب ناپذیر است، اما این همزیستی می تواند همکارانه و سازنده باشد یا رقابتی و فرساینده. خیلی از متخصصان اعتقاد دارند که در صورتیکه چارچوب هایی برای پشتیبانی از تولیدکنندگان محتوا، شفافیت داده و بازتوزیع منافع ایجاد نشود، بنیان های دموکراتیک وب در معرض خطر خواهد بود. جمع بندی هوش مصنوعی، با تمام قابلیت های تحول آفرین خود، حالا یکی از بزرگ ترین تهدیدها برای پایداری مدل اقتصادی وب به حساب می آید. ظهور اینترنت بدون کلیک، هرچند باعث تسهیل و تسریع دسترسی کاربران به اطلاعات شده، اما هم زمان نظام انگیزشی تولید محتوا را بشدت تضعیف کرده است. زمانیکه کاربران پاسخ خویش را مستقیماً از صفحه جست وجو یا یک چت بات دریافت می کنند، دیگر احتیاجی به کلیک بر منابع اصلی نمی بینند و این، همان نقطه بحرانی است که مدل درآمدزایی وب را تهدید می کند. حقیقت اینست که بدون بازدیدکننده، محتوایی تولید نخواهد شد و بدون محتوا، بنیان اطلاعاتی وب فرو خواهد پاشید. این زنجیره ی به هم پیوسته که بر پایه مشارکت تولیدکنندگان، توزیع کنندگان و مصرف کنندگان محتوا بنا شده بود، امروز به واسطه استفاده گسترده و بدون پرداخت هزینه از داده های عمومی برای آموزش مدلهای زبانی مبتلا به اختلال شده است. اگر این روند ادامه یابد، نه تنها تولید محتوای اصیل و با کیفیت کاهش خواهد یافت، بلکه تنوع دیدگاه ها و استقلال منابع اطلاعاتی نیز به خطر می افتد. از همین روی و به منظور حفظ تنوع، استقلال و پویایی این بستر، باید توازن جدیدی میان بهره برداری از داده ها و حقوق مشروع تولیدکنندگان برقرار شود. این توازن مستلزم شفاف سازی منشأ داده ها، طراحی قراردادهای عادلانه با تولیدکنندگان و ایجاد نظام های جبران مؤثر است. در غیر این صورت، اکوسیستم وب با تمرکز بیش از اندازه بر چند پلت فرم بزرگ، به تدریج به فضایی بسته و کنترل شده تبدیل خواهد شد. تحقق این هدف نیازمند هم افزایی واقعی میان صنعت فناوری، نهادهای قانون گذار، جامعه مدنی و حتی خود کاربران است؛ تحولی باید با هدف ایجاد سازوکارهایی پایدار برای تأمین حقوق همه ذی نفعان و نه صرفا بهره برداری حداکثری از داده ها، طراحی شود. در نهایت، میتوان نتیجه گرفت که آینده وب نه فقط به نوآوری های فناورانه بلکه به اراده جمعی برای حفظ ارزش های بنیادین این بستر وابسته است.
منبع: anitel.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان آنی تل در مورد این مطلب